TRAMWAJE WARSZAWSKIE
STRONA PRYWATNA


ZAKŁAD REALIZACJI PRZEWOZÓW     R-1   WOLA


Początki zajezdni przy ulicy Młynarskiej sięgają 1903 roku, kiedy to, w związku z rozbudową sieci konnych tramwajów powstała w tym miejscu kolejna już remiza tramwajowa. W 1907 r. w związku z planami elektryfikacji sieci tramwajowej całość przebudowano - od podstaw została zbudowana 8-torowa hala czołowa mogąca pomieścić 56 wagonów, zbudowano także nowy budynek stolarni i lakierni oraz magazyn i kotłownię. Zbudowana zajezdnia (w ówczesnej nomenklaturze - remiza) była nieprzelotowa, wjazd i wyjazd odbywały się przez skrzyżowanie ulic Wolskiej i Młynarskiej. Po przeciwnej stronie ulicy Młynarskiej zbudowano jednocześnie hale i budynki pomocnicze Warsztatów Głównych.

Elektryfikacja pozwoliła na szybki rozwój sieci tramwajowej w Warszawie i nowoczesna zajezdnia szybko stała się za mała. Już w 1914 roku do istniejącej hali dobudowano kolejne dwie hale postojowe z kanałami rewizyjnymi na całej długości, co znacznie ułatwiało obsługę wagonów. Dzięki rozbudowie cała zajezdnia mogła pomieścić aż 168 wagonów tramwajowych, co wystarczyło na wiele lat. W kolejnych latach dokonywano jedynie drobnych modyfikacji, również II wojna światowa początkowo oszczędziła większych zniszczeń. W nocy 1/2 sierpnia 1944r zajezdnia została zajęta przez powstańców (jednostki OW PPS kpt. K.Kryńskiego "Waga" i AL sierż. L. Matanowskiego "Mirek"), stając się na kilka dni ważnym ośrodkiem oporu. 5 siepnia 1944r Niemcy zdobyli, a następnie podpalili zajezdnię - zniszczeniu uległy budynki i wyposażenie zajezdni oraz większość znajdującego się tam taboru.

Po wyzwoleniu rozpoczęto mozolne odtwarzanie zajezdni. Początkowo uruchomiono spaloną ale uprzątniętą z gruzu I halę (przy okazji jeden z torów został przekuty na prześwit 1435mm) - tabor stacjonował tam pod gołym niebem. W 1947 roku odbudowano II i III halę, obie 8-torowe (w jednej z nich początkowo zachowano 4 tory o prześwicie 1525mm, w drugiej wszystkie tory miały od razu rozstaw znormalizowany). W 1948r. dokończono odbudowę I hali, dzięki czemu wszystkie stacjonujące tam wagony znalazły się pod dachem.

Znacząca zmiana w funkcjonowaniu zajezdni nastąpiła w 1951r, kiedy to zbudowano drugi wjazd od ulicy Skierniewickiej. W ten sposób zajezdnia stała się częściowo przelotowa (przelotowa stała się I hala, pozostałe nadal były nieprzelotowe). Wjazdy odbywały się teraz zarówno od ulicy Wolskiej jak i Skierniewickiej, natomiast wyjazdy tylko na Wolską.

W dniu 1.01.1967r. zajezdnia otrzymała oficjalną nazwę Zakład Eksploatacji Tramwajów R-1 Wola. W latach 1972-1974 zajezdnia została zmodernizowana m.in. wymieniono podtorze, w I hali urządzono 4 tory przeglądowe ze stanowiskami wymiany przetwornic, silników i rozruszników, oraz pomostem do przeglądu pantografów. Ostatnią większą zmianą w funkcjonowaniu zajezdni była dokonana w 1980r. dobudowa 4 nieprzelotowych torów postojowych po południowej stronie III hali - tory te potocznie nazywane są IV zajezdnią.
W listopadzie 2013r. w związku ze zmianami organizacyjnymi w Tramwajach Warszawskich zajezdnia zmieniła nazwę na Zakład Realizacji Przewozów R-1 Wola.


W początkach funkcjonowania zajezdni oraz w dwudziestoleciu międzywojennym w remizie "Wola" stacjonowały wagony silnikowe i doczepne wszystkich istniejących w Warszawie typów. Po wojnie wiele się nie zmieniło i również wtedy tabor zajezdni był bardzo różnorodny. Pewną odmianę wniosły do zajezdni otrzymane z Wrocławia w 1946r. wagony typu L, początkowo stacjonujące tylko w zajezdni Wola - jednak po kilku latach większość z nich przeniesiono do innych zajezdni.
W lipcu 1949r. zajezdnia Wola jako pierwsza w Warszawie otrzymała najnowsze wagony typów N i ND - wagony te kilka dni po dostarczeniu uczestniczyły w uroczystym otwarciu trasy W-Z. Kolejnym charakterystycznym tylko dla zajezdni Wola typem wagonu były doczepy P18 (Lowa) - stacjonowały tu od 1951r. do momentu oddania ich do Szczecina w 1954r.
W 1959r. na zajezdnię Wola zawitał prototypowy wagon 13N 503 (w ramach prób) ale po kilku miesiącach został przeniesiony na zajezdnię Mokotów. Oficjalnie wagony 13N trafiły na Wolę dopiero w 1962r - pierwszy z nich nosił numer taborowy 523. W 1966r. trafiły na Wolę wagony typu PN - długo tu miejsca jednak nie zagrzały, ostatnie opuściły zajezdnię w 1970r. W miarę dostarczania nowych tramwajów szybkobieżnych wagony klasyczne były oddawane na inne zajezdnie, tak że od 1970r. w zajezdni R-1 Wola stacjonowały tylko wagony 13N.
Kolejną nowinką taborową na R-1 były wagony typu 105N. Już w 1974r. trafiły tu na próby dwa prototypy (będące własnością Konstalu). Opinie o nowych wagonach były negatywne, mimo to w latach 1975-1976 na stan zajezdni przyjęto 100 wagonów 105N. Od 1979r. na zajezdni stacjonowały (będące oficjalnie własnością Instytutu Elektrotechniki) dwa wagony typu 106N (sporadycznie wyruszając na linie obsługiwane przez R-1).
W 1982r. w zajezdni Wola pojawiły się pierwsze wagony 105Na - nie były to jednak nowe wagony ale przebudowane w Konstalu 105N. Na nowe tramwaje typu 105Na przyszło czekać do 1984r, kiedy to na stan zajedni przyjęto wagony 1100...1117. Od tej pory aż do 1986r. przychodziły na R-1 nowe stopiątki, dzięki czemu 31 grudnia 1986r. ostatecznie pożegnano ostatnie wagony 13N.
W następnych latach R-1 Wola stała się poligonem dla nowych konstrukcji rodem z Konstalu - w 1985r. przyjęto oficjalnie wagony 106N, w 1987r. kolejny tego tego to typu, w 1989r. dwa wagony 105NT a w 1992r. dwa wagony 106Na. Kolejnym typem który zadomowił się na R-1 są wagony 105N2k (we wszystkich odmianach) - stopniowo dostarczane od 1995r aż do 2001r (oraz 4 wagony zmodernizowane do tego standardu w latach 2005-2006). Na Woli znalazł się także pierwszy (i jedyny) wagon typu 116N, wpisany na stan w dn. 28.03.1998r. R-1 Wola jest także jedną z dwóch zajezdni eksploatujących zmodernizowane w ZNT T-3 stopiątki (1364+1363, 1392"+1391''' i 2006+2007). W 2007r. na zajezdnię R-1 Wola trafiło 30 wagonów typu 123N.
Napływ nowych wagonów spowodował skreślenia i oddawanie na inne zajezdnie wagonów typu 105Na, tak że w 2008r. pozostało ich tu tylko 56 wagonów tego typu, w tym tylko 1 wagon zbudowany od nowości jako 105Na (1031"). Znaczące zmiany nastąpiły w latach 2010-2011, kiedy to na zajezdnię trafiły pierwsze w jej historii całkowicie niskopodłogowe tramwaje - 13 wagonów 120Na Swing. Równocześnie z zajezdni R-2 Praga trafiły oba składy stopiątek z napędem prądu przemiennego - 105Nz 2028+2029 (13 września 2010r.) i 105N-MWAs 2008+2009 (26 maja 2011r.). Dzięki równolegle prowadzonej akcji unifikacji typów wagonów na zajezdniach (i dostawom wagonów 120Na Swing na żoliborskš zajezdnię) w latach 2011-2013 wolska zajeznia otrzymała pozostałe 30 wagonów typu 105N2k/2000 - w ten sposób R-1 Wola stała się jedyną zajezdnią eksploatującą ten typ taboru. Dostawy nowych i "nowych" wagonów pozwoliły na wycofanie wszystkich dotychczas eksploatowanych wagonów typu 105Na (1 wagon trafił na zajezdnię R-4 Żoliborz, pozostałe zostały skreślone). W 2012r. na zajezdni pojawił się nowy typ taboru - wagony typu 105Ni. Nie były to jednak fabrycznie nowe tramwaje lecz kolejny raz zmodernizowane wagony 2008+2009. Kolejne tramwaje zostały zmodernizowane do tego typu w latach 2013-2017, w efekcie obecnie R-1 wola posiada 28 wagonów 105Ni.


  STATYSTYKA TABORU  

20.05.2014 NAPISZ DO AUTORA © MKM 101